۱-  رعایت کامل بهداشت دهان و دندان

منظور از این کار ، برداشتن و کنترل پلاک دندانی می باشد . پلاک دندانی توده ای نرم و متراکم مشتق از بزاق و انواع باکتریها و محصولات آنها می باشد که حالت چسبنده ای داشته و در صورت عدم رعایت بهداشت دهان ، در سطح دندانها تجمع پیدا کرده و اغلب باعث شروع پوسیدگی و التهاب لثه می گردد .

استفاده از مسواک و نخ دندان از اجزاء اصلی کنترل پلاک به طریق مکانیکی می باشند . کنترل شیمیایی پلاک را منحصراً برای برخی از کودکان توصیه می کنند که از این گروه می توان به استفاده از دهان شویه های فلوراید و کلر هگزیدین اشاره کرد .

مالش و اصطکاک کلید برداشتن پلاک می باشد .

روش مسواک زدن

روش های مختلفی برای مسواک زدن وجود دارد که دو روش متداول و مناسب برای کودکان را شرح می دهیم :

۱) روش چرخشی : در این روش سرِ مسواک بر روی لثه تکیه داده می شود و موهای مسواک به سمت ریشه قرار می گیرد . در حالیکه کناره موها  لثه را لمس می کند ، فشار طرفی ایجاد و همزمان سرِ مسواک به سمت سطح جونده حرکت داده می شود .

۲) روش مالشی افقی : در این روش مسواک به صورت افقی بر روی سطح بیرونی یا زبانی دندانها گذاشته می شود و با یک حرکت مالشی ، به عقب و جلو حرکت داده می شود .

صرف نظر از سنّ کودک و یا اینکه مسواک زدن توسط والدین انجام شود ، روش مالشی افقی بخوبی پلاک را بر می دارد . بنابراین در اغلب شرایط برای مسواک زدن دندانهای کودکان توصیه می شود .

در تمامی روش های مسواک زدن ، بایستی سه سطح بیرونی ، زبانی و جونده دندانها مسواک زده شود . ضمنا طرز قرار گیری سرِ مسواک در سطوح زبانیِ دندانهای قدامی و دیواره ی پُشتیِ آخرین دندانها بگونه ای است که از نوک آن برای تمیز کردن این نواحی استفاده می شود . مسواک زدن زمانی کامل می شود که همه سطوح دندانی قابل دسترسی ، تمیز گردد .

به محض رویش دندانها در حدود شش ماهگی ، بایستی والدین نسبت به تمیز کردن آنها اقدام نمایند . این کار را می توان با استفاده از پارچه ای نرم و مرطوب که بدور انگشتان پیچیده می شود ، انجام داد .

مقدار خمیر دندان مصرفی بایستی کم باشد ( به اندازه ی نخود ) چرا که میزان کف اضافی ، کودک را آزرده می سازد و از آنجائیکه مسواک زدن یک روش مکانیکی در کنترل پلاک می باشد ، خمیر دندان به میزان زیاد ، تاثیری در این کار نخواهد داشت .

استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید را زمانی توصیه می نمائیم که کودک توانایی خارج کردن آب دهان خود را بدست آورده باشد . ( حدود ۳ سالگی )

۳- انجام درمان های پیشگیرانه و ترمیمی در راستای کاهش یا حذف نواحی غیر قابل دسترسی و به حد اقل رساندن جمعیت میکروبهای پوسیدگی زا

ترمیم مناسب دندانها در برنامه ی کنترل پوسیدگی از اهمیت زیادی برخوردار است . برداشتن پوسیدگی و ترمیم دندان ها ، باعث کاهش میکروبهای داخل دهان شده و با ایجاد سطح جونده ی مناسب ، عمل جویدن را تسهیل می نماید .

دندانهای آسیاب معمولاً شیارها و حفراتی دارند که بعلت عمیق بودن ، دسترسی کامل برای تمیز کردن آنها وجود ندارد . در صورتیکه این شیار ها و حفرات دچار پوسیدگی نشده باشند ، می توان با استفاده از مواد ترمیمی همرنگ دندان ، عمق آنها را کاهش داده و مهر و موم نمود ( فیشورسیلانت یا شیارپوش ) بدین ترتیب در این نواحی ، گیر مواد غذایی و فعالیت میکروبی حذف خواهد شد.

باقی گذاشتن دندانهایی که پوسیدگی وسیع داشته و تاج آنها قابل ترمیم نمی باشد ، عاقلانه نیست . چون علاوه بر اینکه در داخل دهان بعنوان کانون میکروبی عمل می کنند ، غذا خوردن در آن ناحیه را نیز دچار مشکل می نمایند .

شیر خوردن با شیشه به مدت طولانی باعث شروع پوسیدگی در نوزاد می شود . اغلب والدین اطلاع کافی از زمان مناسب برای از شیر گرفتن کودک و نیز شروع رعایت بهداشت دهان و دندان ، ندارند . بهمین دلیل توصیه می شود که اولین معاینه دندانپزشکی بین ۱۲-۶ ماهگی باشد تا قبل از ایجاد پوسیدگی ، راهنمایی های لازم را از دندانپزشک دریافت نمایند .

پیشنهاد می شود که از یک سالگی شیر دادن با شیشه را متوقف نموده و از فنجان برای این کار استفاده گردد . البته با توجه به فواید زیاد شیر مادر ، حذف و قطع آنرا توصیه نمی کنیم بلکه رعایت بهداشت را متعاقب مصرف آن آموزش می دهیم ( بطور مثال تمیز کردن دندانهای نوزاد توسط پارچه ای نرم و مرطوب ، بعد از خوردن شیر مادر و یا خوراندن مقداری آب متعاقب آن )